DI TÍCH VĂN THÁNH - KHỔNG MIẾU

Quảng Nam - vùng đất địa linh nhân kiệt, nơi nuôi dưỡng biết bao thế hệ tướng tài, nhà nho lẫy lừng. Niềm tự hào ấy vang lên hồi tưởng về những cống hiến của cụ Phan Châu Trinh, Huỳnh Thúc Kháng, Võ Chí Công... Hơn thế, đây còn là nơi lưu giữ, thờ phụng đức Khổng Tử và tổ chức huấn học về tư tưởng Nho giáo.

Văn Thánh - Khổng Miếu tại Tân Thạnh, Tam Kỳ

Nếu có dịp đến Quảng Nam, bạn hãy dành thời gian để tham quan và tìm hiểu quần thể kiến trúc Văn Thánh - Khổng Miếu. Hiện nay di tích này tọa lạc tại khối phố Mỹ Thạch Bắc, phường Tân Thạnh, thành phố Tam Kỳ. Ban đầu đền thờ được đặt tại làng Chiên Đàn, là xã Tam Đàn, huyện Phú Ninh ngày nay. Khi đó phó bảng Nguyễn Dục cùng với một số vị văn thân đã xây dựng Văn Thánh. Với mục đích thờ phụng các nhà nho đã có công khai sáng đạo, năm 1840 Văn Thánh chính thức được xây dựng.

Nhờ thế các sĩ tử trong vùng có nơi để học tập, luyện thi mỗi dịp kinh kỳ. Giờ đây Văn Thánh là nguồn cảm hứng bất tận về tinh thần học tập, vươn lên của thế hệ học sinh. Qua những câu chuyện hiếu học được kể lại, thế hệ trẻ như được tiếp thêm động lực để cố gắng học hỏi, trau dồi bản thân mỗi ngày. Nhiều thầy cô giáo tại các trường trên địa phương cũng thường xuyên tổ chức những buổi ngoại khóa để giúp các em tiếp cận với kiến thức lịch sử sống động, chân thực.

Thế nhưng sau quá trình đi vào hoạt động, Văn Thánh đã bị thiên tai và chiến tranh tàn phá. Mặc dù đã cố gắng khắc phục nhưng vẫn không thể giữ lại kết cấu vốn có của di tích. Vì thế năm 1963 Hội Cổ học đã cùng đóng góp để xây dựng nơi sinh hoạt mới cho đạo Nho thay cho Văn Thánh Chiên Đàn. Đến năm 1970, công trình được hoàn tất và đổi tên thành Khổng Miếu. Những di tích còn sót lại của Văn Thánh được dời về đây để lưu giữ. Đến năm 1975, khi miền Nam được giải phóng mọi người đã quyết định đổi thành tên gọi Văn Thánh - Khổng Miếu.

Khung cảnh yên bình, trong lành tại di tích

Có thể thấy dù trải qua ngàn năm lịch sử, người dân vẫn luôn ý thức bảo vệ, lưu giữ những giá trị tốt đẹp của dân tộc. Mưa bom, bão đạn có thể quật đi một phần công trình nhưng nét đẹp tâm linh luôn được giữ gìn để truyền đạt đến con cháu đời sau. Ngày nay, di tích Quốc gia này đang đón nhiều lượt khách đến tham quan, tìm hiểu. Qua đó du khách thu nhận thêm nhiều kiến thức về văn hóa, kiến trúc, lịch sử. Được chiêm ngưỡng những nét chạm trổ, điêu khắc tinh tế tại chánh điện, hậu điện, tháp chuông, tháp trống. Được hiểu thêm về cuộc đời đức Khổng Tử, người đã truyền dạy gia phong, đạo lý làm người. Ngoài ra, khi đến đây bạn sẽ được thư giãn trong không gian trong lành, bình yên. Vô số cây xanh rợp bóng che mát các lối đi lát đá vào điện. Xung quanh còn có hồ nước tinh khiết được chiếc cầu cong cong bắt ngang. Sự hài hòa giữa vẻ đẹp thiên nhiên và lối kiến trúc cổ xưa đã làm nhiều du khách thích thú về chuyến khám phá này.

Khi thưởng thức kiến trúc tại miếu thờ chính nhiều người đã không khỏi thốt lên sự ngạc nhiên về hình thức trang trí đặc sắc tại đây. Những hình rồng cuộn cách điệu độc đáo quấn lấy các trụ cột như tô thêm sự mạnh mẽ, khí phách cho di tích. Tại hai tháp nhỏ phía trước Văn Thánh có trang trí hình chim phụng dâng hoa. Hình dáng chim ở thế bay, miệng ngậm búp sen. Chính sự tinh tế trong từng đường nét điêu khắc đã giúp nhiều người được mở rộng tầm mắt của mình.

Nét điêu khắc độc đáo tại Văn Thánh - Khổng Miếu

Với diện tích 6200 mét vuông, Văn Thánh - Khổng Miếu là nơi tổ chức nhiều lễ hội dân gian. Vào dịp tháng giêng hằng năm, nơi đây diễn ra các hoạt động văn hóa mang đậm bản sắc dân tộc nhằm tôn vinh truyền thống hiếu học xứ Quảng. Điển hình là giải thưởng Phan Châu Trinh được tổ chức trang trọng tại di tích. Đây là giải thưởng để tôn vinh truyền thống hiếu học của các học sinh tại địa phương. Những phần quà khích lệ tinh thần, các hoạt động vui chơi giải trí diễn ra trong những ngày này như một phần làm nên sự sôi động cho Văn Thánh - Khổng Tử.

Vào năm 2006, nơi đây vinh dự được công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia. Văn Thánh - Khổng Miếu là niềm tự hào vẻ vang của mỗi người dân xứ Quảng. Đồng thời cũng là một trong những di tích để giúp thế hệ trẻ có góc nhìn chân thực về những giá trị lịch sử hào hùng của dân tộc.

XUÂN BÌNH