Vào mùa nấu xu xoa

Hằng năm, cứ độ đến tháng 3 là phụ nữ làng Triêm Đông (xã Điện Phương, thị xã Điện Bàn) lại tất bật gánh rau câu về nấu xu xoa. Món ăn dân dã, thanh mát này làm dịu đi cái nắng oi bức ngày hè.

Bà Nguyễn Thị Liên rửa sạch rau câu trước khi nấu. Ảnh: N.TRANG

Gặp chúng tôi tại chợ Điện Phương, bà Nguyễn Thị Hoa vừa bán hàng cho thực khách, vừa kể lại hành trình gánh rau câu về nhà nấu thành xu xoa mang bán khắp nẻo chợ quê.

Theo bà Hoa, để biến sợi rau câu thành xu xoa phải trải qua rất nhiều công đoạn. Rau câu khô mua từ đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) mang về ngâm, rửa sạch và để thật ráo. Tiếp đó là công đoạn nấu rau câu cho thật nhừ nát. Khâu cuối là đổ rau câu nấu chín vào túi vải đăng lược, ép lấy nước rau câu, chờ đông cứng thành xu xoa. Muốn xu xoa thơm ngon, đông cứng, đòi hỏi phải có lá bứa (loại lá có tính mát, vị chua, được hái trong rừng).

Thông thường, các bà các mẹ có nghề nấu xu xoa đều ngâm lá bứa để dành dùng mỗi năm, xu xoa có nước lá bứa thêm vào, đủ độ chua mới đông và thơm ngon. Nấu xong mẻ xu xoa đông cứng, công việc còn lại là thắng nước đường với gừng sao cho thơm và đượm.

Vốn có nghề nấu xu xoa hơn 40 năm qua, bà Nguyễn Thị Liên có rất nhiều kinh nghiệm với nghề. Đến mùa nắng nóng, lò nấu xu xoa của bà Liên lại đỏ lửa từ trưa đến tối mịt, nấu hết mẻ này đến mẻ khác vẫn không đủ bỏ sỉ và bán lẻ cho khách hàng. Mỗi ngày bà Liên bán khoảng hơn 100 khay, giá từ 20.000 - 80.000 đồng tùy loại lớn hay nhỏ.

Bà Liên cho biết: “Riêng năm nay, giá bán cao hơn do giá đường và rau câu tăng. Dẫu sao thì khách cũng vẫn tin dùng xu xoa làng Triêm Đông, bởi chúng tôi nấu bằng tấc lòng của mình, không có pha bột hay hóa chất gì cả. Mọi thứ đều ngon, sạch và nguyên liệu lấy từ biển, rừng”.

Gần nhà bà Liên, bà Huỳnh Thị Hồng cũng có nghề nấu xu xoa và mở quầy bán buổi trưa cho thực khách, giá bán 10.000 đồng/ly xu xoa mát lạnh. Bà Hồng nói: “Nhờ nghề xu xoa, mỗi ngày tôi kiếm từ 250.000 - 300.000 đồng tiền lãi. Tuổi già rồi, có nghề để theo cũng vui, lại có thu nhập trang trải cuộc sống tốt hơn”.

Làng Triêm Đông bây giờ có hơn 50 người phụ nữ nấu xu xoa, bán khắp các chợ lớn nhỏ, ra TP. Đà Nẵng hay xuống TP.Hội An. Theo họ, mùa xu xoa kéo dài từ tháng 3 cho đến tháng 9 theo tiết trời nóng, nhờ thế mà các bà các mẹ có thêm nguồn thu nhập trang trải cuộc sống gia đình.

NHƯ TRANG