TÌM VỀ DI TÍCH LỊCH SỬ DÂN Y VIỆN CÂY SANH

Dân y viện Cây Sanh hay còn gọi là bệnh viện Cây Sanh tọa lạc tại thôn Kỳ Tân, xã Kỳ Long, huyện Tam Kỳ trước đây, nay thuộc thôn Kỳ Tân, xã Tam Dân, huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam. Được xây dựng vào năm 1948, Dân y viện Cây Sanh là trụ sở khám chữa bệnh và đào tạo y tá cho địa phương cho đến năm 1954.

Bia di tích được đặt tại khu bảo tồn Dân y viện Cây Sanh

Khảo tả di tích

Trụ sở Dân y viện Cây Sanh hiện nay nằm ở sát cạnh bờ đập Dương Lâm trong vườn cây lưu niên. Tại khu vực này vẫn còn dấu vết nền móng của đình Long Sơn, là địa điểm Dân y viện đặt trụ sở phục vụ chữa bệnh cho cán bộ và nhân dân trong tỉnh. Thời ấy, đội ngũ y bác sỹ gồm 40 người hầu hết là đến từ các huyện Điện Bàn, Duy Xuyên, Hội An. Lương hằng tháng của các cán bộ là 21 ký gạo và một ít tiền thực phẩm. Hằng ngày, hàng trăm bệnh nhân ở các nơi đưa vào khám chữa bệnh tại đây. Trong những chiến dịch lớn như trận đánh ở Ái Nghĩa, Non Trược, Măng Đen, Măng Đút… số thương bệnh binh chuyển ngày càng nhiều khiến Quân y viện 2 quá tải nên Dân y viện Cây Sanh đã tiếp nhận rất nhiều bệnh nhân từ Quân y viện 2. Số bệnh nhân bị thương nặng và không qua khỏi sẽ được mai táng tại nghĩa địa đình Tân An.

Từ tháng 5 năm 1952, máy bay Pháp tăng cường đánh vùng tự do. Chúng ném bom phá sập trụ sở Dân y viện, đốt cháy hơn 30 ngôi nhà dân xung quanh làm chết hơn 20 người. Kho điều chế dược phẩm ở gần đó cũng bị đánh sập và bị cháy hoàn toàn. Tuy nhiên, trước đó Dân y viện đã di dời xuống vườn cây nhà ông Kiểu thôn Kỳ Tân, xã Tam Dân để lánh nạn, vườn cây tương đối rậm rạp nên đã che chắn được cho bác sĩ và bệnh nhân.

Giá trị lịch sử lưu truyền

Trong 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược là một chặng đường lịch sử vẻ vang đầy tự hào của cán bộ Dân y viện Cây Sanh tại Tam Dân - Phú Ninh. Mặc dù gặp nhiều khó khăn thiếu thốn trong hoàn cảnh chiến tranh, địch không ngừng đánh phá hòng làm suy yếu tiềm lực của hậu phương, gây tổn thất về người và tài sản. Tuy nhiên, Dân y viện Cây Sanh đã vượt qua nhiều gian khổ hy sinh, trực tiếp giúp đỡ đào tạo cán bộ y tá cho địa phương, phòng bệnh, khám chữa bệnh cho hàng ngàn cán bộ, nhân dân trong tỉnh.

Bên cạnh đó, di tích còn là một trong những chiến tích để đánh dấu về tấm lòng thương yêu, chí nghĩa chí tình. Chi bộ Đảng và nhân dân địa phương thực hiện tốt chủ trương của Tỉnh Ủy, Đảng bộ Tam Kỳ hướng về vùng bị chiếm trên tinh thần nhường cơm, xẻ áo. Tạo mọi điều kiện thuận lợi để đội ngũ y bác sĩ hoàn thành tốt nhiệm vụ và góp phần lớn vào công cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.

Tuổi trẻ Tam Dân phát động trồng cây và dọn dẹp khu di tích Dân Y Viện Cây Sanh

Trải qua thời gian, những di tích vẫn còn đó để nhắc nhớ cho thế hệ trẻ về sự anh dũng của ông cha ta. Và đó cũng chính là nguồn động lực lớn lao để chúng ta ngày nay tiếp tục công cuộc xây dựng và kiến thiết quê hương.

Giới thiệu về xã Tam Dân, huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam:

TRANG CHÂU